Załącznik do Uchwały Nr X/55/16

Rady Gminy Sidra

z dnia 16 marca 2016 r.

GMINNY PROGRAM

WSPIERANIA RODZINY

NA LATA 2016 - 2018

Sidra, marzec 2016 r.

Rozdział I.

1. Wstęp

Rodzina jest najważniejszą i podstawową grupą społeczną, na której opiera się całe społeczeństwo. Jest to naturalne środowisko życia dziecka, które ma największy wpływ na jego osobowość, w każdej sferze życia. To rodzina przekazuje dziecku swój system wartości i tradycje - ukierunkowuje jego aktywność i postępowanie na całe życie. Prawidłowo funkcjonująca rodzina może skutecznie przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom zarówno w okresie dzieciństwa, jak i w okresie dojrzewania. Konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje zadania rodzina, stanowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa. Współczesne rodziny, często mają wiele trudności w odnalezieniu się w zmieniającej rzeczywistości. Coraz częściej dotykają je zjawiska bezrobocia, ubóstwa czy przemocy oraz trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych. W momencie pojawienia się dysfunkcji, instytucje i służby społeczne zobligowane są do podjęcia na rzecz rodziny określonych działań naprawczych i objęcia rodzin wsparciem i wszechstronną pomocą.

Program jest odpowiedzią na obowiązek nałożony na gminy ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która to nakazuje samorządowi podejmowanie działań wspierających wobec rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych.

Zgodnie z powyższą ustawą samorząd gminy powinien realizować następujące zadania:

1. Opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny,

2. Tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny,

3. Tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych przez:

a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa,

b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających,

c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci,

4. Finansowanie:

a) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny,

b) kosztów związanych z udzielaniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające,

5. Współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub 

interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym,

6. Sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego,

7. Prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem i przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy,

2. Uwarunkowania prawne podejmowanych działań

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej jest najważniejszym aktem prawnym regulującym wszystkie aspekty życia członków naszego społeczeństwa. Jest to akt prawny najwyższej wagi, któremu powinny być podporządkowane ustawy i rozporządzenia dotyczące różnych sfer życia społecznego. Realizując „Gminny program wspierania rodziny w gminie Sidra na lata2016 - 2018” należy brać pod uwagę w szczególności:

1. Ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 332 z późn. zm.).

2. Ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.163 z późn.zm.).

3. Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390 ).

4. Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1286).

5. Ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz.583 z późn. zm.).

6. Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 382 z późn. zm.).

7. Ustawę z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2013r., poz. 1457 z późn. zm.)

Program jest także kompatybilny z zapisami Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Sidra na lata 2009 - 2018

3. Zasady działania Programu

W zakresie udzielania pomocy rodzinom oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków dezintegracji rodzin Program oparty jest na zasadach:

- wzajemnej współpracy i współdziałania odpowiednich służb publicznych, organizacji pozarządowych i kościołów oraz związków wyznaniowych, a także innych organizacji, środowisk i osób fizycznych uprawnionych lub zobowiązanych do inicjowania i realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z pomaganiem rodzinie, jawności działań organów władzy publicznej oraz podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie

wspierania rodziny z poszanowaniem godności wszystkich osób.

4. Diagnoza środowiska lokalnego

Według definicji wskazanej w art. 6 pkt 14 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (D. U. z 2015 r. poz. 163) rodzina określana jest jako osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspie zamieszkujące i gospodarujące.

Poniższa tabela uwzględnia dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców gminy Sidra z podziałem na płeć oraz wiek mieszkańców.

Tabela nr. 1 Sytuacja demograficzna

Z analiz danych sprawozdawczych prowadzonych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sidrze wynika, że niezbędna jest praca w zakresie wsparcia rodzin z gminy Sidra na różnych płaszczyznach. Poniższa tabela przedstawia liczbę rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2013-2015 z wyszczególnieniem liczby posiadanych przez nich dzieci.

Tabela nr.2

Poniższa tabela przedstawia najczęstsze powody udzielenia pomocy.

Tabela nr.3

Na przestrzeni ostatnich lat najczęstszymi powodami przyznawania świadczeń były

niepełnosprawność, bezrobocie, potrzeba ochrony macierzyństwa, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych oraz długotrwała lub ciężka choroba. Skala oraz różnorodność przyczyn udzielania pomocy społecznej świadczą o tym, jak ważne jest wspieranie rodziny kompleksowymi działaniami o charakterze profilaktycznym, zapobiegającym sytuacjom kryzysowym. Rodziny dotknięte przemocą kierowano do Zespołu Interdyscyplinarnego w Sidrze.

Do zadań Zespołu Interdyscyplinarnego w Sidrze należy w szczególności:

- diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie,

- podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku,

- inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie,

- rozpowszechnianie informacji o instytucjach i możliwościach udzielania pomocy

w środowisku lokalnym,

- inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.

Poniższa tabela przedstawia liczbę założonych Niebieskich Kart, liczbę powołanych grup roboczych i liczbę zamkniętych Niebieskich Kart w latach 2013-2015.

Tabela 4. Liczba założonych Niebieskich Kart oraz powołanych grup roboczych w latach

2013-2015

Jak widać z powyższej tabeli tendencja zakładanych Niebieskich Kart jest rosnąca, co wynika także z rosnącej świadomości mieszkańców. W szkołach funkcjonujących na terenie gminy Sidra co roku realizowane są liczne programy profilaktyczne z zakresu profilaktyki uzależnień, kształtowania prawidłowych nawyków dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz zachowań asertywnych. Zespół Szkół w Sidrze nie ma psychologa lub pedagoga który służyłby pomocą dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami.

5. Analiza SWOT

Aby zaprojektować skuteczne cele i działania na rzecz dziecka i rodziny, do dopełnienia obszaru diagnostycznego gminy w tym zakresie posłużono się analizą SWOT(polega ona na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy: słabe i

mocne strony oraz szanse i zagrożenia) . Szczegóły analizy przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela nr.5. Analiza SWOT

WSPARCIE RODZINY NA TERENIE GMINY SIDRA

Dokonana analiza pozwoliła wyznaczyć kierunki działań Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 r.

Rozdział II.

Zadania i realizacja Gminnego Programu Wspierania Rodziny

1. Zadania i realizatorzy zadań

Głównym celem Gminnego Programu Wspierania Rodziny jest tworzenie warunków

umożliwiających poprawę sytuacji społecznej rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz ich wspieranie w prawidłowym funkcjonowaniu poprzez realizowanie skoordynowanej polityki społecznej na rzecz wzmocnienia rodziny przez wyspecjalizowane instytucje samorządu lokalnego.

Cel 1. Diagnoza i monitoring skali potrzeb i problemów rodzin

Zadania Systematyczna diagnoza rodzin objętych pomocą GOPS

Zakładane rezultaty

Sprecyzowana wiedza na temat rodzin wymagających pomocy.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sidrze.

Cel 2. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych rodzin

Zadania 1. Zapewnienie pomocy materialnej i rzeczowej rodzinom wymagającym wsparcia (zasiłki okresowe, celowe, zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia pielęgnacyjne, specjalne zasiłki opiekuńcze, stypendia szkolne, pomoc osobom uprawnionym do alimentów).

2. Finansowanie dzieciom dożywiania w szkole.

3. Monitorowanie sytuacji zdrowotnej dzieci z rodzin wymagających wsparcia.

Zakładane rezultaty

1. Podniesienie bezpieczeństwa bytowego i zdrowotnego rodziny.

2. Zapobieganie rozpadowi rodziny i umieszczaniu dzieci w pieczy zastępczej

z powodów socjalno-bytowych.

3. Uczenie rodziców i dzieci postaw prozdrowotnych.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sidrze, Urząd Gminy w Sidrze Przychodnia Rodzinna w Sidrze, placówki oświatowe.

Cel 3. Poprawa funkcjonowania rodziny oraz warunków rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym

Zadania 1. Wspieranie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu poprzez pracę socjalną oraz współpracę z asystentem rodziny.

2. Podejmowanie działań w celu pozostawienia dzieci w rodzinie biologicznej oraz przywrócenia dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej rodzicom biologicznym.

3. Organizowanie czasu wolnego i wypoczynku dla dzieci z rodzin wymagających wsparcia.

4. Umożliwienie dostępu do poradnictwa specjalistycznego: psycholog, logopeda,

prawnik.

Zakładane rezultaty

1. Podniesienie umiejętności rodzicielskich oraz poprawa zdolności wychowawczych rodziców.

2. Wzrost świadomości w związku z pełnieniem ról rodzicielskich oraz w zakresie

planowania i funkcjonowania rodziny.

3. Podniesienie możliwości rozwojowych dzieci i młodzieży.

4. Promowanie i wspieranie organizacji różnych form spędzania wolnego czasu

dzieci i młodzieży.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sidrze, parafie, placówki oświatowe, Gminny Ośrodek Kultury w Sidrze , Urząd Gminy w Sidrze.

Cel 4. Podejmowanie działań interdyscyplinarnych mających na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym oraz rozwiązywanie już istniejących

Zadania 1. Współpraca z podmiotami i instytucjami zajmującymi się rodziną.

2. Pomoc rodzinom dotkniętym uzależnieniami.

3. Pomoc rodzinom dotkniętym przemocą.

4. Zapewnienie wsparcia przez asystenta rodziny.

5. Tworzenie i realizacja programów profilaktycznych w zakresie zapobiegania niekorzystnym zjawiskom społecznym.

Zakładane rezultaty

1. Zmiana postaw i zachowań w rodzinach zagrożonych negatywnymi zachowaniami 

Społecznymi.

2. Zwiększenie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych rodziców.

3.Wzrost świadomości i umiejętności radzenia sobie z negatywnymi zjawiskami

społecznymi i przyjmowanie pozytywnej postawy społecznej i obywatelskiej przez

dzieci i młodzież

4. Współpraca między osobami pracującymi na rzecz rodziny.

5,Ukierunkowanie pomocy na rzeczywiste problemy i potrzeby.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy

Rodzinie w Sokółce,, placówki oświatowe, Zespół Interdyscyplinarny, Komisariat Policji, Przychodnia Rodzinna, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Cel 5. Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej rodzin dysfunkcyjnych

Zadania 1. Zabezpieczenie środków na pobyt dziecka w pieczy zastępczej.

2. Kierowanie członków rodzin do projektów systemowych.

3. Prowadzenie monitoringu dzieci w rodzinach dotkniętych sytuacją kryzysową.

Zakładane rezultaty

1. Zmiana postaw i zachowań członków rodzin dysfunkcyjnych.

2. Wszechstronna i systemowa pomoc dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji, Placówki

Oświatowe.

Cel 6. Podnoszenie kompetencji służb zajmujących się niesieniem pomocy rodzinom

Zadania 1. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników pomagających rodzinie poprzez udział w szkoleniach, studiach podyplomowych.

Zakładane rezultaty

1. Podniesienie profesjonalizmu osób niosących pomoc w rodzinie.

2. Podniesienie kompetencji i skuteczności podejmowanych działań pomocowych.

Realizatorzy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, placówki oświatowe.

2. Źródła finansowania

Finansowanie Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 odbywać się będzie w ramach środków budżetu Gminy Sidra, dotacji oraz środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.

3. Monitoring i ewaluacja Programu

W ramach ewaluacji Programu prowadzony będzie monitoring. Głównymi obszarami

monitorowania Programu będą wyznaczone zadania.

Monitoring realizacji Programu umożliwi:

- rozpoznanie ilościowe rodzin wymagających pomocy,

- ocenę zaangażowania jednostek odpowiedzialnych za ich realizację,

- stan zaawansowania prowadzonych działań,

- zebranie informacji, które dostarczą podstaw do planowania działań profilaktycznych na lata następne oraz przesłanek do oceny ich skuteczności.

4. Zakończenie

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Sidrze na lata 2016-2018 zakłada stworzenie optymalnych warunków dla poprawy jakości życia rodzin, w szczególności dzieci. Wsparcie rodziny będzie miało charakter profilaktyczny, ochronny, a rodzinie w pierwszej kolejności zostaną stworzone możliwości samodzielnego zmierzenia się ze swoimi problemami. Tylko wtedy można zwiększyć jej szanse na prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz wykorzystanie własnej aktywności i wewnętrznego potencjału w celu zdobywania nowych umiejętności.