Załącznik

do Uchwały Nr XI/76/08

Rady Gminy Sidra

z dnia 31 marca 2008 r.

Urząd Gminy Sidra

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO

GMINY SIDRA

NA LATA 2008-2013

Sidra, marzec 2008

	Spis treści:	Strona
I.	OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO	3
II.	AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU	4
III.	ANALIZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJOWYCH (SWOT) GMINY SIDRA	19
IV.	ANALIZA KLUCZOWYCH OBSZARÓW PROBLEMOWYCH	22
V.	STRATEGIA ROZWOJU GMINY SIDRA	24
VI.	REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH O ZNACZENIU STRATEGICZNYM DLA ROZWOJU GMINY W OKRESIE 2008 - 2013	27
VII.	REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH W OKRESIE 2008 - 2013	31
VIII.	POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY, WOJEWÓDZTWA	48
IX.	OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO	50
X.	PLAN FINANSOWY NA LATA 2008 – 2013	52
XI.	SYSTEM WDRAŻANIA	55
XII.	SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ	59

I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Niniejszy Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Sidra będzie realizowany na całym obszarze Gminy Sidra w latach 2008 - 2013.

II AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU

1) analiza

a) położenie, powierzchnia, ludność,

Obszar Gminy zajmuje powierzchnię 174 km², co stanowi 8,5% powierzchni Powiatu Sokolskiego i odpowiednio 0,86% powierzchni Województwa Podlaskiego. Gminę zamieszkuje 3996 mieszkańców, rozproszonych w 40 miejscowościach. Potencjał ludnościowy Gminy stanowi 5,4 % ludności Powiatu Sokolskiego oraz 0,33 % ludności Województwa Podlaskiego.

Gęstość zaludnienia w Gminie wynosi 23 osób/ km², a współczynnik feminizacji wynosi 100 kobiet na 100 mężczyzn.

b) środowisko przyrodnicze,

System ekologiczny Gminy Sidra tworzą:

Doliny rzek, w tym:

• dolina rzeki Sidry - jako wielkoprzestrzenny element systemu przyrodniczego o znaczeniu regionalnym i funkcjach: ekologicznej, krajobrazowej i gospodarczej,

• pozostałe mniejsze doliny cieków wodnych (Bierwichy, Poganicy i Mościszanki) i obniżeń terenowych jako elementy drobnoprzestrzenne systemu przyrodniczego gminy o znaczeniu lokalnym i funkcjach: ekologicznych, krajobrazowych i gospodarczych.

Kompleksy leśne.

Mają one charakter drobnoprzestrzennych elementów systemu przyrodniczego Gminy o znaczeniu lokalnym i funkcjach: ekologicznych, gospodarczych i krajobrazowych. W większości lasy te w powiązaniu z ciągami ekologicznymi ekosystemu dolin rzecznych zachowują układ ciągłości przestrzennej systemu.

Elementami wspomagającymi i współdziałającymi w zakresie funkcjonowania systemu ekologicznego gminy są tereny otwarte o charakterze rolno-osadniczym, głównie tereny upraw polowych.

Podstawowym warunkiem rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego gminy jest zachowanie walorów istniejących struktur środowiska przyrodniczego z jednoczesnym zapewnieniem możliwości jego właściwego funkcjonowania. W związku z powyższym obszary systemu ekologicznego (strefy ekologicznej) gminy podlegać powinny ochronie przed zainwestowaniem i degradacją głównie sanitarną.

Wszystkie pozostałe obszary tj. poza systemem przyrodniczym (terenami otwartymi) posiadają warunki do rozwoju różnych form osadnictwa i zabudowy. Przy czym należy podkreślić, że są to zarazem obszary o podstawowych wartościach rolniczej przestrzeni produkcyjnej, stwarzających odpowiednie warunki do rozwoju określonych form gospodarki żywnościowej.

c) turystyka,

Polodowcowe wzniesienia, piękne krajobrazy, naturalny bieg rzeki Sidry (dopływu Biebrzy) - to niewątpliwe atuty Gminy Sidra. Występujące na jej obszarze niepowtarzalne widoki, cisza i spokój są naturalnymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi turystyki. Ze wszystkich stron otaczają Sidrę porośnięte lasami wzniesienia. Tereny te posiadają specyficzny mikroklimat.

Miłośnicy długich wędrówek znajdą tu idealne warunki do organizowania wycieczek zarówno pieszych jak i rowerowych. Bogata historia Sidry sięga XVI wieku. Przywileje osadnicze okolicznym mieszkańcom nadawała królowa Bona i król Zygmunt August. Z dziejami miejscowości związany był ród Wołłowiczów, którego członkowie pełnili w XVI wieku ważne funkcje na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1566 r. właściciel Sidry, starosta mohylowski, kasztelan trocki i podkomorzy litewski - Eustachy Wołłowicz otrzymał od króla Zygmunta Augusta przywilej, na mocy, którego dotychczasowa wieś otrzymała prawa miejskie oraz targowe. Od XVII do XIX wieku Sidra była jednym z głównych ośrodków kalwinizmu w Polsce. Miejscowe dobra stanowiły do 1804 r. własność rodu Potockich. Prawa miejskie utraciła Sidra na początku XX wieku.

Dzisiejsza Sidra to typowa wieś letniskowa, oferująca możliwość wypoczynku wśród barwnych pól i łąk. Miejscowość dysponuje zasobnymi w ryby dwoma zalewami wodnymi. Przy jednym z zalewów funkcjonuje otwarty basen. Miejsca noclegowe proponują zaś właściciele prywatnych kwater.

d) zagospodarowanie przestrzenne:

• uwarunkowania ochrony środowiska przyrodniczego

Obszar Gminy charakteryzuje się stosunkowo niewielkim stopniem przekształcenia środowiska naturalnego. Źródła powstawania konfliktów ze środowiskiem naturalnym wynikają głównie z rozwoju i funkcjonowania wsi Sidra oraz większych jednostek osadniczych, intensyfikacji rolnictwa (nawożenie i ochrona roślin) oraz wzrostu ruchu i transportu komunikacyjnego.

Główne priorytety zagospodarowania przestrzennego Gminy w zakresie ochrony środowiska to:

• Utrzymanie wartości i walorów terenów aktywnych biologicznie, tworzących system ekologiczny w strukturze przestrzennej obszaru gminy.

• Utrzymanie naturalności i ciągłości terenów systemu ekologicznego jako warunku niekolizyjnego ich funkcjonowania z rozwojem zainwestowania gminy.

• Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, w szczególności ujęć wód komunalnych, wód rzek: Sidry, Bierwichy, Poganicy i Mościszanki przed zanieczyszczeniami sanitarnymi i nadmierną eksploatacją - stosownie do ustalonych klas czystości i nienaruszalności przepływów biologicznych rzek. W tym także wnioskuje się o potrzebę:

  • skutecznego rozwiązania unieszkodliwiania ścieków w rejonach grupowego zwodociągowania wsi,

  • poprawę dyspozycyjności wód poprzez tworzenie małej retencji wód w zlewniach elementarnych.

• Radykalne ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery pochodzących ze źródeł energetycznych i zakładów przemysłowych oraz komunikacji.

• Ochrona zabudowy mieszkaniowej i walorów przyrodniczych przed negatywnym wpływem zanieczyszczeń atmosferycznych -stosownie do obowiązujących norm państwowych. Zmniejszenie emisji energetycznych można będzie osiągnąć poprzez między innymi gazyfikację gminy.

• Niwelacja zagrożeń hałasem oraz promieniowaniem elektromagnetycznym niejonizującym głównie w obszarach stałego zamieszkiwania ludzi.

• Ochrona i racjonalne gospodarowanie rolniczą przestrzenią produkcyjną a w tym ochrona przed:

  • zanieczyszczeniami stałymi i płynnymi,

  • przeznaczeniem wartościowych gruntów na cele inne niż rolnicze,

  • negatywnymi skutkami powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych.

• Preferowanie rozwoju rolnictwa ekologicznego zapewniającego produkcję „zdrowej żywności".

• infrastruktura techniczna:

Zaopatrzenie w wodę

Sieć osadniczą Gminy Sidra tworzy 28 sołectw. Na koniec 2007 r. zwodociągowanych było 18 sołectw, a częściowa sieć wodociągowa funkcjonowała w dalszych 9 jednostkach. Długość sieci wodociągowej (bez przyłączy do budynków) wynosiła 86,4 km km, długość przyłączy 19,5 km, do której podłączone było 721 budynki mieszkalne, w tym 654 gospodarstwa rolne.

Zaopatrzenie w wodę mieszkańców Gminy odbywa się z trzech ujęć wody i stacji uzdatniania stanowiących własność Gminy Sidra, a eksploatowanych przez Zakład Obsługi Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze, znajdujących się w miejscowościach:

• Sidra - zaopatruje w wodę wieś Sidrę, Siderkę, Szostaki, Potrubowszczyznę,

• Makowlany - zaopatruje w wodę wsie: Jacowlany, Racewo, Poganicę, Makowlany, Holiki, Chwaszczewo, Majewo, Jałówkę i Romanówkę, Śniczany, Jurasze, Bieniasze, Ogrodniki.

• Krzysztoforowo – zaopatruje w wodę budynki wielorodzinne na kolonii Krzysztoforowo, Bierniki, Pohorany, Zalesie, Staworowo I i II.

Zaopatrzenie gminy w wodę w oparciu o scentralizowane systemy wodociągowe należy uznać za niewystarczające. Nadal znaczna część mieszkańców Gminy zaopatruje się w wodę z ujęć lokalnych, w większości ze studni kopanych, w których jakość wody niejednokrotnie nie odpowiada normom wody pitnej, a zasoby są ograniczone i nie w pełni zaspakajają potrzeby gospodarcze i bytowo-socjalne.

Rozwój scentralizowanych systemów zaopatrzenia w wodę jest sprawą o znaczeniu strategicznym, gdyż braki w poborze wody odpowiadającej normom sanitarnym i w ilości pokrywającej pełne potrzeby mieszkańców i sfery gospodarczej stanowi barierę w rozwoju gminy.

Kanalizacja sanitarna.

Gmina Sidra posiada oczyszczalnię ścieków i system kanalizacji sanitarnej w Sidrze.

Przepustowość oczyszczalni ścieków wynosi 100m³/dobę. Długość sieci kanalizacyjnej 5,109 km, długość przyłączy 1,823 km, ilość przyłączy – 104 szt. Na terenie Gminy lokalna kanalizacja sanitarna znajduje się we wsi Krzysztoforowo o długości 1,0 km, do której podłączonych jest 6 budynków mieszkalnych i w Makowlanach o długości 1,1 km, do której podłączonych jest również 6 budynków mieszkalnych. Ścieki odprowadzane są do osadników.

We wszystkich miejscowościach ścieki gromadzone są w urządzeniach lokalnych i wywożone są do oczyszczalni ścieków w Sidrze.

Gospodarka odpadami stałymi

Na terenie Gminy funkcjonuje wysypisko odpadów stałych oddane do eksploatacji w 1996 r. Jest ono zlokalizowane jest na północnym wschodzie od miejscowości Sidra w odległości około 1 km od granicy zabudowań osady. Wysypisko zajmuje powierzchnię 9.050 m², z tego do bezpośredniego składowania odpadów przeznaczono 3.500 m². Całkowita pojemność użytkowa wynosi 9.600 m³, w tym 8.200 m³ odpady i 1.400 m³ objętość warstwy izolacyjnej. Okres użytkowania wysypiska określono w dokumentacji na około 20 lat.

Ilość odpadów nagromadzonych na wysypisku wynosi około 470 ton. Co stanowi około 10 % wypełnienia jego całkowitej pojemności.

We wsiach: Jacowlany, Racewo, Poganica ustawione są pojemniki na odpady stałe.

Wywozem tych odpadów ww. Miejscowościach zajmuje się:

• Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe “MPO” Sp. z o. o.

ul. 27 Lipca 62, 15 – 950 Białystok; tel. /085/ 675 43 98, /085/ 675 27 18.

Decyzja Nr BKR.7624-18/06 z dnia 23.06.2006 r. zezwalająca na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Sidra.

Zezwolenie ważne do dnia 01.07.2016 r.

• Przedsiębiorstwo Usługowo-Asenizacyjne “ASTWA” Sp. z o. o.

ul. Kombatantów 4, 15 – 102 Białystok, tel. /085/ 653 95 93, /085/ 653 98 93

Decyzja BKR.7624-27/06 z dnia 15.03.2007 r. zezwalająca na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Sidra.

Zezwolenie ważne do dnia 01.04.2017 r.

• Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o. o.

ul. Targowa 10, 16 – 100 Sokółka; tel. /085/ 711 26 14

Decyzja BKR.7624-12/07 z dnia 19.04.2007 r. zezwalająca na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie odbierania odpadów komunalnych stałych i ciekłych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Sidra.

Zezwolenie ważne do dnia 01.05.2017 r.

Wywozem odpadów na gminne wysypisko zajmuje się również Zakład Obsługi Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze. W określonych dniach z poszczególnych wsi dokonuje zbiórki odpadów i wywozi na gminne wysypisko gdzie pełni stały dozór zatrudniając pracownika. Eksploatacja wysypiska prowadzona jest zgodnie z wytycznymi ustalonymi w dokumentacji.

Na wysypisko wywożone są odpady, które mogłyby być wykorzystane jako surowce wtórne, gdyż nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów. Ogólnie należy stwierdzić, że gospodarka odpadami uległa znacznej poprawie, ale nie spełnia jeszcze wszystkich wymogów zawartych w nowych przepisach prawnych o ochronie środowiska i gospodarce odpadami, szczególnie w zakresie selektywnej zbiórki odpadów.

Zaopatrzenie w gaz.

Gmina nie jest zgazyfikowana

Elektroenergetyka

Źródłem zasilania Gminy w energię elektryczną są stacje transformatorowe – rozdzielcze – RPZ 110/15 kV w Dąbrowie Białostockiej i Sokółce – poprzez układ sieci SN 15 kV.

Istniejące źródła w pełni pokrywają zapotrzebowanie mocy i energii elektrycznej gminy. Ze względu jednak na rozległą sieć i znaczne odległości od punktów zasilania ( w rozdzielni RPZ) - dostarczana energia jest „słabej" jakości, tzn. występują duże spadki napięć i znaczne przerwy dostaw energii w czasie awarii a także mały stopień pewności zasilania.

Podstawowym problemem do rozwiązania jest zsynchronizowanie potrzeb wynikających z zagospodarowania przestrzennego i jego rozwoju w poszczególnych obszarach gminy z możliwościami systemu elektroenergetycznego. W obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Sidra wyznaczono teren pod budowę stacji transformatorowo-rozdzielczej RPZ 110/15 kV oraz pas terenu rezerwowany pod linie WN 110 kV projektowane do zasilania w/w stacji oraz wyjścia liniowe SN 15 kV.

Na okres najbliższych 10-ciu lat, przy utrzymaniu dotychczasowego przyrostu zapotrzebowanej mocy należy liczyć się z koniecznością budowy poszczególnych stacji transformatorowych wraz z odcinkami zasilającymi linii SN 15 kV i NN w miejscach zwiększonego zapotrzebowania.

Drogi

Podstawowym układem komunikacyjnym w Gminie Sidra jest i w dalszym ciągu pozostanie układ drogowy. Sieć dróg zapewnia spójność i dostępność komunikacyjną Gminy.

Przez teren Gminy przebiegają następujące kategorie dróg:

1. Drogi wojewódzkie.

Nr 672 Korycin - Janów – Sokolany - V klasy technicznej, przebiegająca przez teren Gminy na długości 0,96 km.

Nr 673 Lipsk - Dąbrowa Białostocka – Sokółka - IV klasy technicznej, przebiegająca przez teren Gminy na długości 13,660km.

2. Drogi powiatowe.

Przez teren Gminy przebiega 12 ciągów dróg powiatowych o łącznej długości 64,938 km.

4. Drogi gminne.

Łączna długość dróg gminnych - publicznych wynosi 58,087 km. W tym 17,828 km to drogi o nawierzchni twardej, w czym zaledwie 1,623 km do drogi o nawierzchni ulepszonej (bitumicznej).

Dziedzictwo kulturowe

Na terenie Gminy znajdują się następujące obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków:

• park dworski we wsi Makowlany,

• cerkiew greko katolicka (obecnie kościół parafialny p.w. Opatrzności Bożej) z drewnianą plebanią we wsi Siderka

• układ urbanistyczny (XVI - XVIII) we wsi Sidra

• zespół kościoła parafialnego p.w. św. Trójcy (1705-1783) we wsi Sidra

• ruiny zboru kalwińskiego (po. XVI w.) we wsi Sidra

• młyn wodny mur (1890 r.) we wsi Sidra

• teren wzgórza zamkowego we wsi Sidra

• układ przestrzenny (XVII) we wsi Zalesie,

• zespół kościoła parafialnego p.w. Matki Bożej Pocieszenia we wsi Zalesie.

Do innych obiektów o wartościach historyczno - kulturowych na terenie gminy można zaliczyć pozostałości parków i zespołów dworskich, cmentarze oraz budynki pozostające w sferze zainwestowania konserwatorskiego.

e) gospodarka

Główną gałęzią gospodarki jest rolnictwo oparte na indywidualnych gospodarstwach rolnych zajmujących się produkcją roślinną i zwierzęcą. Poza rolnictwem rozwija się handel i usługi dla ludności.

Zgodnie z danymi Urzędu Gminy w Sidrze w 2006 roku na terenie Gminy Sidra prowadziło działalność 125 podmiotów gospodarczych, z czego 60 to zakłady osób fizycznych.

Tab. Podmioty gospodarcze według wybranych sekcji EKD.

Wyszczególnienie	Liczba przedsiębiorstw
Ogółem	97
Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo	11
Działalność produkcyjna	12
Budownictwo	11
Handel i naprawy	25
Hotele i restauracje	1
Transport, składowanie, łączność	5
Pośrednictwo finansowe	4
Obsługa nieruchomości i firm	8
Edukacja	5
Ochrona zdrowia i opieka socjalna	5
Pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna i indywidualna	10

Źródło danych: Urząd Gminy w Sidrze

Bazę ekonomiczną Gminy tworzy przede wszystkim rolnictwo (72,4% powierzchni Gminy stanowią użytki rolne), które charakteryzuje się średnim poziomem intensywności produkcji średniej jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Użytkowanie gruntów na terenie Gminy przedstawia się następująco:

Wyszczególnienie	Ogółem	Udział %
	W hektarach
Powierzchnia ogólna	17396	100
Użytki rolne	12595	72,4
Grunty orne	8418	48,4
Sady	23	0,1
Łąki	2412	13,9
Pastwiska	1742	10,0
Lasy	3337	19,2
Pozostałe	1464	8,4

Źródło danych: Urząd Statystyczny w Białymstoku

W strukturze użytkowania dominują użytki rolne, wśród których ponad 65% stanowią zajmują grunty orne, 19% to łąki, a 14% to pastwiska.

Podstawową formą własności są gospodarstwa indywidualne, w których władaniu pozostaje ponad 84% gruntów, ale aż 98% użytków rolnych.

W 2002 roku powierzchnia zasiewów na terenie Gminy przedstawiała się następująco:

Ogółem	W tym
	Zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi							Kukurydza na ziarno
	Razem	Zboża podstawowe Razem Pszenica Żyto Jęczmień Przen.-żyto					Mieszanki zbożowe
6273	6204	566	1573	391	1759	601	1314	6

W 2002 roku powierzchnia zasiewów roślin strączkowych jadalnych, ziemniaków, przemysłowych, pastewnych i pozostałych na terenie Gminy przedstawiała się następująco:

strącz-kowe jadalne	ziem- niaki	przemysłowe			pastewne			pozostałe
		razem	w tym		razem	w tym		razem	w tym
			buraki cukrowe	rzepak i rzepik		motyl-kowe	strącz-kowe		warzy-wa grun-towe	trus-kawki
-	555	5	0	4	112	10	9	76	35	23

f) sfera społeczna

Sytuacja demograficzna

Według danych Urzędu Gminy z końca 2005 roku obszar Gminy zamieszkiwały 3949 osoby. Ludność Gminy stanowi 5,4 % ludności Powiatu Sokólskiego oraz 0,33 % ludności Województwa Podlaskiego. Gęstość zaludnienia w Gminie wynosi 23 osób/ km², a współczynnik feminizacji wynosi 100 kobiet na 100 mężczyzn i jest to wskaźnik wyższy od średniego obliczonego dla obszarów wiejskich województwa, który wynosi 97.

Zmiany w liczbie mieszkańców Gminy na przestrzeni lat 1999-2003 przedstawia poniższy wykres:

Źródło danych: Urząd Gminy Sidra

Wskaźnik gęstości zaludnienia dla Gminy w 2006 roku wynosił 23 osoby/km² i jest równy wskaźnikowi obliczonemu dla obszarów wiejskich powiatu, lecz niższy od średniego wojewódzkiego dla obszarów wiejskich wynoszącego 26 osób/km².

Przyrost naturalny w Gminie w 2002 roku wynosił -5,5 i był niższy od wskaźników obliczanych dla powiatu (-3,8) i województwa (-0,7).

Ważnym elementem decydującym o zmniejszaniu się liczby ludności jest ujemne saldo migracji stałej, które w 2005 roku wynosiło –13. Jest to zjawisko zbieżne z trendami występującymi na terenie całego województwa, gdzie liczba ludności wiejskiej systematycznie maleje, a saldo migracji jest ujemne.

Struktura wieku ludności Gminy Sidra.

Do analizy struktury wieku ludności przyjęto następujący podział na grupy wiekowe:

• wiek przedprodukcyjny (0–19 lat), - 846 osób (21%),

• wiek produkcyjny (20-60 lat - kobiety; 20-65 lat – mężczyźni), - 2199 osoby (56%),

• wiek poprodukcyjny ( powyżej 60 lat – kobiety; powyżej 65 lat – mężczyźni) – 904 osoby (23%).

Strukturę wiekową ludności przedstawia poniższy wykres:

Źródło danych: Urząd Gminy Sidra

Mieszkalnictwo

Wg danych statystycznych zasoby mieszkaniowe Gminy Sidra w 2002 roku wynosiły:

• 1259 mieszkań

• 4564 izby

• 91017 m² powierzchni użytkowej

Najważniejsze wskaźniki warunków mieszkaniowych przedstawiają się następująco:

Tab. Warunki mieszkaniowe na terenie Gminy Sidra w 2001 roku

Liczba izb na 1 mieszkanie	Liczba osób na 1 mieszkanie	Liczba osób na 1 izbę	Pow. użytkowa na 1 mieszkanie (w m2)	Powierzchnia użytkowa na 1 osobę (w m2)
3,82	3,47	0,9	74,8	21,7

W celu zobrazowania stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych mieszkańców posłużono się wskaźnikiem ilości mieszkań na 1000 mieszkańców, który odniesiono do średniej dla województwa. Wskaźniki te kształtują się następująco:

Gmina – 300,3

• Województwo Podlaskie – 311,3

• obszary wiejskie województwa – 296,5

Jeżeli przyjmiemy, za państwami Europu Zachodniej, średni wskaźnik zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na poziomie 309 mieszkań na 1000 mieszkańców obszarów wiejskich, to w przypadku Gminy Sidra poziom niedoborów mieszkaniowych wynosi około 36 mieszkań.

Oświata

Na terenie Gminy funkcjonują 3 szkoły podstawowe, dysponujące łącznie 43 pomieszczeniami. W roku szkolnym 2007-2008 w 29 oddziałach - pod kierunkiem 49 nauczycieli - uczyło się 486 uczniów.

Lokalny rynek pracy

Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku w 2006 roku wskaźniki aktywności ekonomicznej mieszkańców Gminy Sidra przedstawiają się następująco:

Aktywni zawodowo			Bierni zawodowo	Osoby o nieustalonym statusie	Współczynnik aktywności zawodowej	Wskaźnik zatrudnienia	Stopa bezrobocia
Razem	pracujący	bezrobotni
1360	1133	227	2636	160	34,0	28,4	16,7

Wszystkie wskaźniki aktywności zawodowej kształtują się na poziomie bardziej korzystnym niż w przypadku wskaźników obliczanych dla województwa.

W 2006 roku poza rolnictwem indywidualnym zatrudnione było 236 osób. Branżowy podział zatrudnionych przedstawia poniższa tabela:

Tab. Pracujący mieszkańcy Gminy Sidra według sekcji EKD

	Ogółem	Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybołówstwo	Przemysł i budownictwo	Usługi rynkowe	Usługi nierynkowe
Gmina Sidra	236	19	16	98	103

Źródło danych: Urząd Gminy Sidra

Według danych statystycznych w 2006 roku na obszarze Gminy Sidra zarejestrowanych było 227 bezrobotnych (w tym 107 kobiet) i było niższe niż w 2005 roku (spadek o 35 osób). Strukturę bezrobotnych w latach 2002- 2006 roku przedstawia poniższa tabela.

	2002	2003	2004	2005	2006
Ogółem	320	310	280	262	227
W tym kobiety	128	125	114	112	107
Absolwenci	22	21	93	90	75
Z prawem do zasiłku	32	22	15	24	12
W wieku 18-44 lata	245	238	214	202	163
Pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy	175	182	154	142	163

Źródło danych: Powiatowy Urząd Pracy w Sokółce

Źródło danych: Urząd Gminy Sidra

Dane na temat bezrobocia nie uwzględniają bezrobocia ukrytego w rolnictwie, które tworzy specyfikę Gminy. Na uwagę zasługuje fakt, że ponad 76% bezrobotnych stanowią osoby w tzw. wieku produkcyjnym mobilnym (wiek 18-44 lat). Sytuacja ta wskazuje na to, iż jednym z najważniejszych celów wspólnoty mieszkańców Gminy Sidra oraz jej organów powinno być wspieranie procesu powstawania nowych miejsc pracy. Zwłaszcza, że liczba osób bezrobotnych niepokojąco szybko rośnie, co obrazuje powyższy wykres.

III. ANALIZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJOWYCH (SWOT) GMINY SIDRA.

Rozpatrywanie możliwości i wizji tego, co powinno wystąpić w przyszłości, wymaga konkretnej wiedzy o tym, co dzieje się dziś oraz zrozumienia organizacji w jej obecnym kształcie. Koniecznym staje się przeprowadzenie diagnozy aktualnego stanu organizacji, która polega na określeniu jej mocnych i słabych stron.

Funkcjonowanie Gminy, tak jak każdej organizacji, odbywa się w kontekście silnych relacji z otoczeniem, które w znacznym stopniu determinuje jej warunki działania. Czynniki warunkujące rozwój organizacji występują tak wewnątrz jej, jak i na zewnątrz. Dopiero rzetelna ich analiza, połączona z wnioskowaniem przynosi pełny obraz wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju Gminy i może stanowić podstawę do identyfikowania celów strategicznych i bezpośrednich.

Powszechnie stosowanym narzędziem służącym do oceny czynników wzrostu i regresu jest analiza SWOT (skrót od angielskich słów Strenghts – mocne strony, Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse, Threats – zagrożenia). Przy zastosowaniu tej metody oceniono wewnętrzne uwarunkowania rozwoju (słabe i mocne strony) oraz czynniki zewnętrzne (szanse i zagrożenia).

MOCNE STRONY	SŁABE STRONY
niski stopień zniekształcenia środowiska przyrodniczego niski stopień zanieczyszczenia powietrza mały stopień zanieczyszczenia zbiorników i cieków wodnych duża liczba obiektów zabytkowych dobra baza surowcowa rolnictwa, dostępność obiektów pod lokalizację działalności gospodarczej, przychylność władz dla rozwoju przedsiębiorczości systematyczne doskonalenie metod zarządzania Gminą konsekwentne rozbudowywanie infrastruktury technicznej dostępność siły roboczej, wystarczająca siatka szkół	braki w dostępie do sieci wodociągowej, braki w dostępie do sieci kanalizacji sanitarnej brak selektywnej zbiórki odpadów stałych zły stan techniczny dróg wysokie koszty utrzymania oświaty, niska estetyka zabudowy słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna niski standard budynków szkolnych słaba infrastruktura sportowo - rekreacyjna niedostateczna polityka promocyjna Gminy brak kapitału własnego sektora prywatnego stagnacja gospodarki lokalnej mała liczba pracodawców słabe uzbrojenie techniczne terenów inwestycyjnych brak instrumentów wspierania przedsiębiorczości niska opłacalność produkcji rolnej rozdrobnienie gospodarstw rolnych trudności w zbycie produktów rolnych słaba infrastruktura otoczenia rolnictwa brak miejsc pracy poza rolnictwem brak inwestycji zewnętrznych bezrobocie ukryte w rolnictwie niski poziom dochodów ludności brak mieszkań socjalnych niski poziom kapitału społecznego zaniedbania w zakresie infrastruktury społecznej
SZANSE	ZAGROŻENIA
dobra dostępność komunikacyjna Gminy atrakcyjne warunki dla rozwoju turystyki dobre warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego, tworzenie grup producenckich postępująca integracja Polski ze strukturami Wspólnoty Europejskiej wzrost ilości turystów przyjeżdżających do Polski rosnący popyt na zdrową żywność	peryferyjne położenie Gminy niekorzystne tendencje demograficzne trudne perspektywy rozwoju produkcji rolnej rosnące koszty utrzymania oświaty trudności w dostępie do środków pomocowych nadmierny fiskalizm w polityce gospodarczej państwa niestabilny system dochodów samorządu terytorialnego częste zmiany w przepisach podatkowych i prawnych wysoki deficyt budżetowy państwa niekorzystne warunki członkostwa w Unii Europejskiej stagnacja wymiany z rynkami wschodnimi spadek tempa wzrostu gospodarczego

4. ANALIZA KLUCZOWYCH OBSZARÓW PROBLEMOWYCH

W przypadku każdej strategii współdziałania na rzecz lokalnego rozwoju kluczowym zagadnieniem jest przezwyciężenie barier rozwojowych i obciążeń, z którymi boryka się każda jednostka administracyjna i każda organizacja.

Obok obciążeń o charakterze strukturalnym (takich jak wysoki udział niskotowarowych gospodarstw rolnych) oraz zupełnie autonomicznym (jak peryferyjne położenie) uczestniczący w sesji strategicznej przedstawiciele lokalnych instytucji sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego zidentyfikowali następujące kluczowe obszary problemowe i odpowiadające im zagadnienia strategiczne, które winny być podjęte, aby problemy rozwojowe gospodarki lokalnej mogły być rozwiązane bądź zminimalizowane:

• Niekorzystna struktura gospodarki lokalnej

W strukturze gospodarki lokalnej dominuje ekstensywne rolnictwo, a brak jest sektorów o wysokiej wartości dodanej, podwyższających konkurencyjność gminy. Również - kluczowy ze względu tworzenia nowych miejsc pracy - sektor małych i średnich przedsiębiorstw boryka się z problemami strukturalnymi, a możliwe do zagospodarowania segmenty rynku obsługiwane są przez podmioty spoza gminy. Na słabość gospodarki lokalnej wpływa również nierównomierna w skali gminy koncentracja podmiotów gospodarczych, zbyt mały dopływ zewnętrznego kapitału inwestycyjnego oraz nieatrakcyjne warunki kredytowe i podatkowe.

• Niski poziom aktywności gospodarczej

Miejsca pracy powstają w przedsiębiorstwach, które się rozwijają oraz w wyniku uruchamiania działalności gospodarczej przez nowe podmioty. O aktywności gospodarczej na terenie gminy decyduje panująca kultura przedsiębiorczości, oraz stopień skłonności do podejmowania działalności gospodarczej. Niski wskaźnik aktywności gospodarczej w gminie wynoszący 29,8 przedsiębiorstwa/1000 mieszkańców (Województwo Podlaskie - 75,6 przedsiębiorstw/1000 mieszkańców) wskazuje na brak postaw przedsiębiorczych oraz sprzyjających warunków prowadzenia działalności gospodarczej.

• Niska wydajność pracy w rolnictwie i ukryte bezrobocie na wsi

Gospodarka gminy jest oparta na rolnictwie operującym w oparciu o raczej słabe warunki naturalne, co w zderzeniu z „ceno-biorczym” charakterem produkcji rolnej, skutkuje niską efektywnością gospodarowania i ubożeniem ludności wiejskiej. Negatywnymi zjawiskami w sektorze rolniczym są starzenie się pracujących na roli, rozdrobnienie gospodarstw rolnych, krótszy okres wegetacji roślin uprawnych w porównaniu z innymi rejonami gruntów oraz niski poziom warunków życia na wsi.

• Niski stopień wykorzystania istniejącego potencjału turystycznego

Dysponująca atrakcyjnymi walorami turystycznymi Gmina ma szansę powiększyć lokalną bazę ekonomiczną o znaczące dochody z turystyki, których wzrost przyczyni się do powstawania nowych miejsc pracy oraz intensyfikacji ruchu inwestycyjnego. Braki w wyposażeniu w infrastrukturę noclegową i gastronomiczną, niezagospodarowane szlaki turystyczne oraz cieki i zbiorniki wodne w połączeniu z niewystarczającą polityką promocyjną skutecznie utrudniają rozwój funkcji turystyczne obszaru.

• Słaba dostępność infrastruktury technicznej

Jakość oraz stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej przesądzą o atrakcyjności inwestycyjnej gminy oraz warunkach życia mieszkańców. O peryferyjności obszaru, bardziej decyduje jego dostępność i spójność komunikacyjna oraz uzbrojenie w media niż położenie geograficzne. Szczególny niedobór w zakresie wyposażenia w podstawową dla funkcjonowania ludności i firm infrastrukturę wodociągowo – kanalizacyjną powoduje marginalizację obszaru gminy.

V. STRATEGIA ROZWOJU GMINY SIDRA

Strategia służy ustaleniu podstawowych długoterminowych celów organizacji oraz przyjęciu kierunków działania i przydziałowi zasobów do osiągnięcia tych celów. Planowanie strategiczne należy traktować jako świadomy, systematyczny i ukierunkowany na przyszłość proces przygotowywania i podejmowania – przez władze samorządowe – decyzji dotyczących przyszłego poziomu rozwoju Gminy, stopnia zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej oraz koordynacji i integracji działań podejmowanych dla realizacji przyjętego planu, uwzględniających zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania rozwojowe. Jest to etap strategicznych wyborów wizji organizacji oraz modelu jej działania, których efektem jest określenie długoterminowych celów organizacji, stanowiących kwintesencję zarządzania strategicznego, ponieważ prowadzących do urzeczywistnienia wizji przyszłego stanu Gminy, jako dynamicznie rozwijającej się jednostki terytorialnej, zapewniającej wysoki standard życia mieszkańców oraz pozytywny klimat dla rozwoju przedsiębiorczości. Ta właśnie wizja w wyniku przeprowadzonych prac nad Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Sidra ma zostać urzeczywistniona poprzez realizację trzech wzajemnie sprzężonych ze sobą celów strategicznych:

Cel Strategiczny 1.

Rozwój bazy ekonomicznej Gminy

Szanse rozwoju Gminy upatrywane są w możliwościach związanych z płożeniem Gminy przy granicy Państwa. Cel strategiczny 1 jest wyrazem troski o lokalny sektor gospodarczy jako źródło miejsc pracy i bogacenia się mieszkańców Gminy. Spoczywający na władzach Gminy oczywisty obowiązek wzmacniania procesu tworzenia miejsc pracy znajduje swoje odzwierciedlenie we wspieraniu rozwoju dwóch najważniejszych branż, tj. rolnictwa i turystyki. Warunki naturalne i tradycje obszaru pozwalają na oparcie przyszłego rozwoju Gminy i pomyślności mieszkańców właśnie na intensywnym i nowoczesnym rolnictwie, jak również wykorzystującej różnorodne lokalne atrakcje - turystyce. Generalnie w oparciu o te dwie sfery oczekuje się rozwoju przedsiębiorczości na obszarze Gminy, niosącej ze sobą wzrost dochodów mieszkańców i budżetu Gminy.

Wsparcie tego procesu musi skupić się na tworzeniu warunków i pozytywnego klimatu dla kształtowania się postaw przedsiębiorczych oraz doskonalenie metod zarządzania Gminą, których zastosowanie pozwoli na efektywne inwestowanie i gospodarowanie środkami publicznymi.

Cel Strategiczny 2.

Rozwój infrastruktury technicznej

Rozwój infrastruktury technicznej ma ogromy wpływ na wzrost atrakcyjności gminy jako miejsca pracy, inwestowania, kształcenia, zamieszkania i wypoczynku. Decyduje o warunkach życia mieszkańców i ogólnym poziomie cywilizacyjnym gminy. Podejmowanie przedsięwzięć ukierunkowanych na poprawę dostępności komunikacyjnej gminy i zwiększanie mobilności mieszkańców wpłynie na wzrost lokalizacji działalności gospodarczej i biznesowej decydującej o możliwościach rozwojowych regionu. Wsparcie w zakresie lokalnej infrastruktury środowiskowej realizowane będzie przez budowę urządzeń zaopatrzenia w wodę, urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz do realizacji wymogów Dyrektywy Wodnej do zwiększenia zasobów dyspozycyjnych poprzez budowę zbiornika małej retencji.

Cel Strategiczny 3.

Rozwój infrastruktury społecznej

Mając na uwadze rozwój gminy oraz poprawę jakości życia należy zapewnić odpowiedni poziom infrastruktury społecznej i dostępność do niej – w zakresie rozwoju szkolnictwa, opieki zdrowotnej oraz zachowania dziedzictwa historycznego i kulturowego gminy.

Zapewnienie odpowiedniego standardu infrastruktury edukacyjnej sprzyjać będzie poprawie jakości kształcenia mieszkańców gminy.

Dobrze rozwinięta opieka zdrowotna będzie gwarantować łatwy dostęp do usług medycznych.

Wysokie walory przyrodnicze, wypoczynkowe i kulturowe dają szansę rozwoju gminy, w oparciu o szeroko rozumianą branżę turystyczną.

Gmina Sidra ze względu na niski stopień zanieczyszczenia środowiska naturalnego, duże bogactwo przyrodnicze i występowanie atrakcyjnych terenów wypoczynkowych stwarza szansę na rozwój turystyki, sportu i rekreacji.

VI. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH O ZNACZENIU STRATEGICZNYM DLA ROZWOJU GMINY W OKRESIE 2008-2013.

6.1. Obszary o znaczeniu strategicznym dla rozwoju Gminy:

• Poprawa struktury gospodarki lokalnej

Zagadnienia strategiczne:

• Stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw oraz powstawanie nowych firm innowacyjnych.

• Przyciąganie inwestorów zewnętrznych.

• Rozwój infrastruktury transportowej.

• Rozwój infrastruktury technicznej

• Wzrost aktywności gospodarczej

Zagadnienia strategiczne:

• Promocja przedsiębiorczości.

• Wsparcie powstawania mikroprzedsiębiorstw.

• Dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania działalności gospodarczej.

• Poprawa wydajności pracy w rolnictwie

Zagadnienia strategiczne:

• Kompleksowe podejście do Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.

• Wsparcie infrastruktury obsługi rolnictwa.

• Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.

• Aktywizacja i rozwój samorządu wiejskiego.

• Rozwój sołectw.

• Wykorzystanie istniejącego potencjału turystycznego

Zagadnienia strategiczne:

• Posiadanie kompleksowej oferty turystycznej

• Rozwój infrastruktury turystycznej

• Estetyzacja przestrzeni

• Promocja gminy.

• Rozwój infrastruktury technicznej

Zagadnienia strategiczne:

• Zaopatrzenie w wodę.

• Gospodarka ściekowa.

• Gospodarka odpadami.

• Infrastruktura komunikacyjna.

• Rozwój społeczeństwa informacyjnego.

• Rozwój infrastruktury społecznej

Zagadnienia strategiczne:

1. Infrastruktura oświatowa

2. Infrastruktura ochrony zdrowia

3. Renowacja obiektów kultury i zabytków

4. Infrastruktura sportowo – rekreacyjna.

6.2. Lista zadań, do zrealizowania według hierarchii ważności oraz czasu realizacji.

	wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna	wpływ na wydatki	wpływa na środowisko	efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów	Priorytet
Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze	4	3	5	3	3	3	4	25	bardzo wysoki
Budowa wodociągu we wsiach: Podsutki, kol. Ogrodniki, kol. Kniaziówka, kol. Staworowo	4	3	5	3	3	3	4	25	bardzo wysoki
Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy	4	4	5	3	2	4	4	26	bardzo wysoki
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze	4	4	5	3	3	4	4	27	bardzo wysoki
Przebudowa budynku weterynarii wraz z dobudową dźwigu osobowego ze zmianą przeznaczenia na Zakład Opieki Zdrowotnej Otwarty w Sidrze	4	4	5	3	2	4	4	26	bardzo wysoki
Budowa sieci kanalizacyjnej w Sidrze ul. Grodzieńska, ul. Kolejowa, ul. Fabryczna, ul. Słomiańska, ul. Rynkowa	4	4	5	3	4	3	4	27	bardzo wysoki
Budowa sieci kanalizacyjnej z Makowlan do Sidry z przebudową nawierzchni ulicy wsi Makowlany	4	4	5	3	4	3	4	27	bardzo wysoki
Budowa wodociągu w miejscowościach kol. Sidra, kol. Jurasze, kol. Potrubowszczyzna, kol. Podsutki, kol. Makowlany	4	4	4	3	4	3	3	25	bardzo wysoki
Przebudowa ulic w Sidrze: Sosnowej , Leśnej	4	4	5	3	2	3	3	24	bardzo wysoki
Przebudowa ulicy wsi Majewo	4	4	5	3	2	3	3	24	bardzo wysoki
Przebudowa mostu na rzece Sidra w miejscowości Siderka	4	3	5	3	3	3	4	25	bardzo wysoki
Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej, Krótkiej, Ogrodowej	4	3	5	3	2	3	3	23	bardzo wysoki
Przebudowa ulicy wsi Siderka	4	3	5	3	2	3	3	23	bardzo wysoki
Przebudowa ulicy wsi Jacowlany	4	3	5	3	2	3	3	23	bardzo wysoki
Przebudowa drogi Romanówka – Bierwicha Nr 103601B	4	3	5	3	2	3	3	23	bardzo wysoki
Przebudowa drogi Bieniasze – Jurasze Nr 103610B	4	3	5	3	2	3	3	23	bardzo wysoki
Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Sidra w m. Siderka Szostaki	4	3	5	3	4	3	3	25	bardzo wysoki

Zadanie	Zadanie	2008	2009	2010	2011	2012	2013
	Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze	X	X	X
	Budowa wodociągu we wsiach: Podsutki, kol. Ogrodniki, kol. Kniaziówka, kol. Staworowo	X	X
	Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy	X	X	X
	Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze	X	X	X
	Przebudowa budynku weterynarii wraz z dobudową dźwigu osobowego ze zmianą przeznaczenia na Zakład Opieki Zdrowotnej Otwarty w Sidrze	X	X	X
	Budowa sieci kanalizacyjnej w Sidrze ul. Grodzieńska, ul. Kolejowa, ul. Fabryczna, ul. Słomiańska, ul. Rynkowa	X	X	X
	Budowa sieci kanalizacyjnej z Makowlan do Sidry z przebudową nawierzchni ulicy wsi Makowlany		X	X
	Budowa wodociągu w miejscowościach kol. Sidra, kol. Jurasze, kol. Potrubowszczyzna, kol. Podsutki, kol. Makowlany		X	X
	Przebudowa ulic w Sidrze: Sosnowej , Leśnej	X
	Przebudowa ulicy wsi Majewo		X
	Przebudowa mostu na rzece Sidra w miejscowości Siderka			X	X
	Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej, Krótkiej, Ogrodowej		X	X	X
	Przebudowa ulicy wsi Siderka			X	X
	Przebudowa ulicy wsi Jacowlany				X	X
	Przebudowa drogi Romanówka – Bierwicha Nr 103601B				X	X	X
	Przebudowa drogi Bieniasze – Jurasze Nr 103610B				X	X	X
	Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Sidra w m. Siderka Szostaki				X	X	X

VII. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH W OKRESIE 2008-2013:

Zadanie
Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze
Termin realizacji:			2008-2010
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa stanu infrastruktury technicznej na obszarach słabiej rozwiniętych
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra											TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 225 666 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów	Priorytet
4	3	5		3	3		3	4	25	bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji budowlanej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: długość sieci wodociągowej – 17 921 m ilość przyłączy – 64 szt długość przyłączy – 4894 m,

Zadanie
Budowa wodociągu we wsiach: Podsutki, kol. Ogrodniki, kol. Kniaziówka, kol. Staworowo
Termin realizacji:			2008 - 2009
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa stanu infrastruktury technicznej na obszarach słabiej rozwiniętych
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						535 746 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	3		3	4	25		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji budowlanej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: długość sieci wodociągowej – 8 637 mb ilość przyłączy – 33 długość przyłączy – 1 615 mb

Zadanie
Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy
Termin realizacji:			2008 - 2010
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						3 905 764 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	2		4	4	26		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji
Rezultaty realizacji zadania: długość przebudowanej nawierzchni – 2400 + 700 + 575 + 1 092,5 = 4 767,50 mb skrócenie czasu przejazdu – 4 min.

Zadanie
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze
Termin realizacji:			2008 - 2010
Cel strategiczny (3) Rozwój infrastruktury społecznej. Cel szczegółowy: Wzmocnienie funkcji instytucji i placówek edukacyjnych oraz przygotowanie ich do pełnienia kluczowej roli w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki regionalnej
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 365 437 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	3		4	4	27		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji budowlanej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: 1. Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej (dł. 53,03 m, wys. 10,53 m, pow. zab. 1 880,99 m2) ocieplenie ścian zewnętrznych styropianem, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, likwidacja naświetli dachowych. 2. Modernizacja instalacji wodnej i centralnego ogrzewania. 3. Wprowadzenie wentylacji kontrolowanej.

Zadanie
Przebudowa budynku weterynarii wraz z dobudową dźwigu osobowego ze zmianą przeznaczenia na Zakład Opieki Zdrowotnej Otwarty w Sidrze
Termin realizacji:			2008-2010
Cel strategiczny (3) Rozwój infrastruktury społecznej. Cel szczegółowy: Poprawa infrastruktury medycznej
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 059 131 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	2		4	4	26		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji budowlanej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Przebudowa budynku weterynarii o pow. zab. 148,7 m2 pow. użyt. 268,5 m2 kubaturze 1 492 m3, długość bud. 15,99 uzp. 10,76 m ze zmianą przeznaczenia na Zakład Opieki Zdrowotnej Otwartej oraz dobudowa dźwigu osobowego o pow. zab. 3,5 m2.

Zadanie
Budowa sieci kanalizacyjnej w Sidrze ul. Grodzieńska, ul. Kolejowa, ul. Fabryczna, ul. Słomiańska, ul. Rynkowa
Termin realizacji:			2009 - 2010
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa stanu infrastruktury technicznej na obszarach słabiej rozwiniętych
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						500 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	4		3	4	27		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji budowlanej Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość sieci kanalizacyjnej – 1 382 mb Ilość przyłączy – 34 szt.

Zadanie
Budowa sieci kanalizacyjnej z Makowlan do Sidry z przebudową nawierzchni ulicy wsi Makowlany
Termin realizacji:			2009 - 2010
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa stanu infrastruktury technicznej na obszarach słabiej rozwiniętych
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 100 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	4		3	4	27		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: długość sieci kanalizacyjnej – 3,6 km, ilość przyłączy – 12 szt.

Zadanie
Budowa wodociągu w miejscowościach kol. Sidra, kol. Jurasze, kol. Potrubowszczyzna, kol. Podsutki, kol. Makowlany
Termin realizacji:			2009 - 2010
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa stanu infrastruktury technicznej na obszarach słabiej rozwiniętych
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						750 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	4		3	4		3	3	25		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość sieci wodociągowej – 9 km, Ilość przyłączy – 28 szt.

Zadanie
Przebudowa ulic w Sidrze: Sosnowej , Leśnej
Termin realizacji:			2008
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury transportowej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						370 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	2		3	3	24		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość zmodernizowanej nawierzchni – 300 mb. Skrócenie czasu przejazdu o 1 min.

Zadanie
Przebudowa ulicy wsi Majewo
Termin realizacji:			2009
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						58 800 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	4	5		3	2		3	3	24		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: długość przebudowywanej ulicy – 250 mb skrócenie czasu przejazdu – 30 s.

Zadanie
Przebudowa mostu na rzece Sidra w miejscowości Siderka
Termin realizacji:			2010 - 2011
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Poprawa bezpieczeństwa transportowego.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						650 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	3		3	4	25		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanego mostu 22,6 x 6,0 = 135,6 m2 Skrócenie czasu przejazdu - 50 min.

Zadanie
Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej , Krótkiej, Ogrodowej
Termin realizacji:			2009 - 2011
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						125 660 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	2		3	3	23		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanych ulic – 322 mb Skrócenie czasu przejazdu o 1 min.

Zadanie
Przebudowa ulicy wsi Siderka
Termin realizacji:			2010 - 2011
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy:Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						234 240 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	2		3	3	23		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanej ulicy – 800 mb Skrócenie czasu przejazdu – 1 min.

Zadanie
Przebudowa ulicy wsi Jacowlany
Termin realizacji:			2011 - 2012
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy:Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu.
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						180 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	2		3	3	23		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanej ulicy – 750 mb Skrócenie czasu przejazdu – 1 min.

Zadanie
Przebudowa drogi Romanówka – Bierwicha Nr 103 601 B
Termin realizacji:			2011 - 2013
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 500 600 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	2		3	3	23		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanej drogi – 5 125 mb Skrócenie czasu przejazdu – 8 min.

Zadanie
Przebudowa drogi Bieniasze – Jurasze Nr 103 610 B
Termin realizacji:			2011 - 2013
Cel strategiczny (2) Rozwój infrastruktury technicznej. Cel szczegółowy: Zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						744 200 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	2		3	3	23		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Długość przebudowanej nawierzchni – 3 050 mb Skrócenie czasu przejazdu o 3 min.

Zadanie
Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Sidra w m. Siderka, Szostaki
Termin realizacji:			2011 - 2013
Cel strategiczny (2) Poprawienie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa (PROW)
Zgodność ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Sidra										TAK
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Urząd Gminy,
Nakłady do poniesienia:						1 500 000 PLN
Miejsce w hierarchii ważności projektów
wpływ na rozwój gminy	preferencje społeczne	akceptacja społeczna		wpływ na wydatki	wpływa na środowisko		efekt funkcjonalny	komplementarność	Suma punktów		Priorytet
4	3	5		3	4		3	3	25		bardzo wysoki
Etapy realizacji: Opracowanie dokumentacji projektowej. Przeprowadzenie przetargu Realizacja inwestycji.
Rezultaty realizacji zadania: Powierzchnia lustra wody – 1,8 ha

VIII. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY, WOJEWÓDZTWA

Projekty i zadania inwestycyjne zidentyfikowane w ramach prac nad Planem Rozwoju Lokalnego są oparte na Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku oraz na Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2013.

Oś Priorytetowa I

Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorstw w regionie

Działanie 1.2. Region atrakcyjny inwestycjom

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

- Stworzenie dogodnych warunków do rozwoju przedsiębiorczości oraz powstawania nowych firm innowacyjnych.

Oś Priorytetowa II

Rozwój infrastruktury transportowej

Działanie 2.1. Rozwój transportu drogowego

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

• zwiększenie wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu,

• poprawa bezpieczeństwa transportowego

Oś Priorytetowa III

Rozwój turystyki i kultury

Działanie 3.1. Rozwój atrakcyjności regionu.

Działanie 3.2. Rozwój bazy turystycznej.

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

• Rozbudowa bazy turystycznej w regionie

• Podniesienie jakości usług turystycznych

• Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej

• Wzrost roli turystyki, sportu i rekreacji jako czynników stymulujących rozwój społeczny i gospodarczy,

• wspieranie działań mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich.

Oś Priorytetowa IV

Społeczeństwo informacyjne.

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

- wyrównywanie dysproporcji w dostępie do Internetu oraz innych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) w regionie.

IX. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Wskaźniki produktu odnoszą się do działalności. Liczone są w jednostkach materialnych lub monetarnych i charakteryzują fizyczne parametry realizowanych przedsięwzięć.

Produkty:

Długość sieci rozdzielczej wodociągów (w km) – 35.558

Długość zmodernizowanych dróg gminnych (w km) – 12.146

Termomodernizacja budynków (szt.) - 1

Przebudowy budynków Opieki Zdrowotnej (szt) - 1

Długość sieci kanalizacyjnych (w km) – 4,98

Przebudowy mostów (szt.) - 1

Powierzchnia zbiorników retencyjnych (w ha) – 1,8

Wskaźniki rezultatu odpowiadają bezpośrednim i natychmiastowym efektom (korzyściom) wynikającym z programu. Dostarczają one informacji o zmianach dotyczących bezpośrednich beneficjentów.

Rezultaty:

Ilość wody dostarczanej za pośrednictwem wybudowanej infrastruktury (m³/rok) – 15 500 m³/rok

Ilość ścieków odprowadzonych i/lub oczyszczonych (w m³/rok) – 8 000 m³/rok

Liczba osób korzystających ze zbiornika (rocznie) - 2000

Średni czas przejazdu transportem indywidualnym i zbiorowym między wybranymi punktami w mieście / gminie (min.) - 20 min.

Wskaźniki oddziaływania odnoszą się do konsekwencji danego projektu wykraczających poza natychmiastowe efekty dla bezpośrednich beneficjentów.

Oddziaływanie:

Wzrost dochodów własnych gminy o 5%

Liczba osób korzystających z sieci wodociągowej (osoby) - 1375

Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej (osoby) - 438

Zmniejszony poziom zanieczyszczenia wody i gleby o 24%

Liczba istniejących MŚP korzystających z nowej infrastruktury – 3.

Liczba stworzonych lub zachowanych miejsc pracy – 5

Wzrost liczby turystów odwiedzających gminę o 800 osób rocznie

Wielkość migracji (saldo) – (- 8)

X. PLAN FINANSOWY NA LATA 2008 – 2013

Zadanie 1	Łączne nakłady finansowe	Finansowanie
		Środki własne	Środki pomocowe U.E.
	2	3	4
2008
Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach: kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze	9 760,00	9 760,00	0,00
Budowa wodociągu we wsiach: Podsutki, kol. Ogrodniki, kol. Kniaziówka, kol. Staworowo	150 000,00	150 000,00	0,00
Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy	8 052,00	8 052,00	0,00
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze	9 760,00	9 760,00	0,00
Przebudowa budynku weterynarii wraz z dobudową dźwigu osobowego ze zmianą przeznaczenia na Zakład Opieki Zdrowotnej Otwarty w Sidrze	9 760,00	9 760,00	0,00
Budowa sieci kanalizacyjnej w Sidrze: ul. Grodzieńska, ul. Kolejowa, ul. Fabryczna, ul. Słomiańska, ul. Rynkowa	30 000,00	30 000,00	0,00
Przebudowa ulic w Sidrze: Sosnowej i Leśnej	370 000,00	370 000,00	0,00
Ogółem 2008	587 332,00	587 332,00	0,00
2009
Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach: kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze	610 121,00	150 000,00	460 121,00
Budowa wodociągu we wsiach: Podsutki, kol. Ogrodniki, kol. Kniaziówka, kol. Staworowo	357 016,00	357 016,00	0,00
Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy	3 479 436,00	1 391 774,00	2 087 662
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze	615 677,00	128 919,00	486 758,00
Budowa sieci kanalizacyjnej w Sidrze: ul. Grodzieńska, ul. Kolejowa, ul. Fabryczna, ul. Słomiańska, ul. Rynkowa	470 000,00	470 000,00	0,00
Budowa sieci kanalizacyjnej z Makowlan do Sidry z przebudową nawierzchni ulicy wsi Makowlany	550 000,00	550 000,00	0,00
Budowa wodociągu w miejscowościach: kol. Sidra, kol. Jurasze, kol. Potrubowszczyzna, kol. Podsutki, kol. Makowlany	449 500,00	87 500,00	362 000,00
Przebudowa ulicy wsi Majewo	58 800,00	58 800,00	0,00
Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej, Krótkiej, Ogrodowej	30 000,00	30 000,00	0,00
Ogółem 2009	6 620 550,00	3 224 009,00	3 396 541,00
2010
Budowa wodociągu “Makowlany” we wsiach: kol. Poganica, kol. Racewo, kol. Jacowlany, kol. Zwierżany, kol. Chwaszczewo, kol. Jałówka, kol. Makowlany, kol. Jurasze	551 707,00	151 707,00	400 000,00
Przebudowa układu komunikacyjnego gminy Sidra droga powiatowa Nr 124 9B Nowy Dwór – Kudrawka - Siderka – Sidra - Makowlany (odcinek we wsi Sidra) droga gminna Nr 103601B ulica wsi Romanówka droga gminna Nr 103603B ulica wsi Jałówka droga gminna Nr 103604B Chwaszczewo - granica gminy	400 562,00	167 425,00	233 137,00
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Sidrze	716 000,00	216 000,00	500 000,00
Budowa sieci kanalizacyjnej z Makowlan do Sidry z przebudową nawierzchni ulicy wsi Makowlany	550 000,00	550 000,00	0,00
Budowa wodociągu w miejscowościach: kol. Sidra, kol. Jurasze, kol. Potrubowszczyzna, kol. Podsutki, kol. Makowlany	300 500,00	100 500,00	200 000,00
Przebudowa mostu na rzece Sidra w miejscowości Siderka	262 500,00	62 500,00	200 000,00
Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej, Krótkiej, Ogrodowej	65 660,00	65 660,00	0,00
Przebudowa ulicy wsi Siderka	106 240,00	30 560,00	75 680,00
Ogółem 2010	2 953 169,00	1 344 352,00	1 608 817,00
2011
Przebudowa mostu na rzece Sidra w miejscowości Siderka	387 500,00	100 000,00	287 500,00
Przebudowa ulic w Sidrze: Radomskiej, Krótkiej, Ogrodowej	30 000,00	30 000,00	0,00
Przebudowa ulicy wsi Siderka	128 00,00	28 000,00	100 000,00
Przebudowa ulicy wsi Jacowlany	55 000,00	20 000,00	35 000,00
Przebudowa drogi Romanówka-Bierwicha Nr 103601B	400 000,00	100 000,00	300 000,00
Przebudowa drogi Bieniasze – Jurasze Nr 103610B	244 200,00	86 050,00	158 150,00
Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Sidra w m. Siderka, Szostaki	550 000,00	50 000,00	500 000,00
Ogółem 2012	1 475 000,00	275 000,00	1 200 000,00
2013
Przebudowa drogi Romanówka-Bierwicha Nr 103601B	550 600,00	125 150,00	425 450,00
Przebudowa drogi Bieniasze – Jurasze Nr 103610B	250 000,00	50 000,00	200 000,00
Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Sidra w m. Siderka, Szostaki	550 000,00	50 000,00	500 000,00
Ogółem 2013	1 350 600,00	225 150,00	1 125 450,00
Plan Rozwoju Lokalnego Ogółem	13 003 419,00	5 028 460,00	7 974 959,00

XI. SYSTEM WDRAŻANIA

Gmina Sidra - w myśl Ustawy o samorządzie gminnym – jest wyposażoną w osobowość prawną wspólnotą samorządową wszystkich jej mieszkańców. Swoje ustawowe zadania realizuje poprzez Radę Gminy oraz wybieranego w wyborach powszechnych - Wójta. Podstawowym celem Gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców, jako zadanie oddane przez prawo do jej wyłącznej właściwości. Gmina wykonuje także nałożone na nią przez ustawy zadania z zakresu administracji rządowej. Gmina może wykonywać inne zadania z zakresu administracji rządowej na podstawie zawieranych porozumień administracyjnych. Szczegółowy zakres celów i zadań Gminy precyzuje Statut Gminy będący obok ustaw najważniejszym aktem normatywnym regulującym funkcjonowanie Gminy i jej organów.

Organem stanowiącym i kontrolnym Gminy jest składająca się z 15 radnych Rada Gminy, do właściwości, której należy rozstrzyganie we wszystkich sprawach publicznych, niezastrzeżonych ustawowo dla innych podmiotów, a mających na celu zaspokajanie lokalnych potrzeb o charakterze zbiorowym. Do pomocy w wykonywaniu swoich zadań Rada może tworzyć stałe i doraźne komisje, wyposażone w uprawnienia kontrolne oraz inicjatywę uchwałodawczą w zakresie przekazanych im spraw. W chwili obecnej funkcjonują w Radzie trzy komisje stałe:

Komisja Rewizyjna - kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy oraz opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium wójtowi.

Komisja Rolnictwa, Gospodarki Mieniem i Finansów – rozpatruje sprawy z zakresu budżetu gminy, gospodarki mieniem gminy, rolnictwa, infrastruktury - drogownictwa, zaopatrzenia w wodę oraz inwestycji gminnych.

Komisja Społeczno - Socjalna i Bezpieczeństwa Publicznego – rozpatruje sprawy z zakresu oświaty, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia oraz zapobiegania patologii w rodzinie.

W skład Gminy wchodzi 28 jednostek pomocniczych, którymi są sołectwa.

Organem wykonawczym Gminy Sidra jest wybierany w wyborach powszechnych Wójt Gminy. Jest on wykonawcą uchwał Rady, a także realizatorem zadań Gminy określonych w ustawach oraz umowach i porozumieniach zawartych z organami administracji rządowej. Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Gminy, który jest jednostką budżetową Gminy. Kierownikiem Urzędu jest Wójt, do którego zadań należy:

• kierowanie bieżącymi sprawami Gminy,

• wydawanie decyzji administracyjnych

• reprezentowanie Gminy na zewnątrz,

Wójt jest zwierzchnikiem służbowym w stosunku do pracowników Urzędu Gminy oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Kieruje on pracą Urzędu przy pomocy Sekretarza Gminy, pełniące również funkcję Zastępcy Wójta, który w zakresie ustalonym przez Wójta zapewnia sprawne funkcjonowanie Urzędu i warunki jego działania oraz organizuje pracę Urzędu.

Ze względu na to, że będące treścią Planu projekty i zadania inwestycyjne zaliczają się ustawowych zadań własnych Gminy Sidra system wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego został oparty na istniejącej strukturze instytucjonalnej Gminy, której schemat przedstawiono poniżej..

W strukturze Urzędu Gminy będzie istnieć stanowisko pracy odpowiedzialne za sprawy koordynowania prac Urzędu w zakresie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego. Ze względów formalnych i merytorycznych obowiązek ten spoczywać będzie na Wójcie Gminy. Jednakże we w wdrażaniu niniejszego Planu będą licznie uczestniczyć właściwi pracownicy Urzędu Gminy. Ich prace będzie koordynował Wójt Gminy jako zwierzchnik służbowy i główny organ decyzyjny.

Generalna kompetencja Wójta w zakresie ogólnej koordynacji wdrożenia zapisów niniejszego Planu będzie wsparta czynnym udziałem Rady Gminy, w ramach przygotowywania i uchwalania kolejnych budżetów rocznych. To właśnie przewidziane w budżecie nakłady na finansowanie poszczególnych przedsięwzięć decydują o realizacji zaplanowanych zadań.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sidrze

RADA GMINY

WÓJT

Sidrzański Ośrodek Kultury w Sidrze

Gminne Biuro Obsługi Szkół w Sidrze

Radca prawny

Skarbnik Gminy

Zastępca Wójta- Sekretarz Gminy

Zakład Obsługi Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze

Referat Finansowy

Stanowisko ds. Obsługi Organów Gminy

Szkoła Podstawowa w Sidrze

Referat Budownictwa, Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa

Stanowisko ds. kancelaryjnych i informacji publicznej

Szkoła Podstawowa w Jacowlanach

Gminne Centrum Reagowania

Stanowisko ds. Obronnych, Wojskowych, Gospodarczych

Szkoła Podstawowa w Majewie

Urząd Stanu Cywilnego

Gimnazjum w Sidrze

Narzędziem pomocnym w tym procesie Wójtowi Gminy będzie opracowywanie i wdrażanie - zamykających się w jednym roku budżetowym – planów operacyjnych. Ich struktura zawierać będzie dokładne ramy czasowe oraz harmonogram poszczególnych zadań, kompetencje wykonawcze, wielkości budżetów oraz strukturę źródeł ich finansowania, jak również kwantyfikowane wskaźniki osiągnięć i oddziaływania.

Do realizacji każdego zadania będzie powołany odrębny zespół projektowy, w skład którego będą wchodziły osoby odpowiedzialne za planowanie przestrzenne, inwestycje i infrastrukturę, księgowość budżetową, kierownicy właściwych jednostek organizacyjnych (np. Zakładu Budżetowego). Funkcję kierownika projektu będzie pełnił Wójt lub Zastępca Wójta.

XII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

1. System monitorowania planu rozwoju lokalnego,

Monitoring jest to element procesu bieżącego zarządzania programami publicznymi, mający na celu zapewnienie prawidłowości i wydajności wdrażania programów finansowanych ze środków publicznych, poprzez zbieranie wiarygodnych danych o tych programach, porównywanie ich z zakładanymi wskaźnikami oraz podejmowanie przy udziale partnerów samorządowych, gospodarczych i społecznych decyzji o zmianach w tych programach.

Podstawową funkcją monitoringu i oceny Planu Rozwoju Lokalnego jest umożliwienie sprawnego zarządzania realizacją Planu Rozwoju poprzez monitorowanie postępów realizacji i oceny skuteczności wdrażanych projektów. Zadanie to obejmuje zarówno monitoring rzeczowy, będący elementem zarządzania poprzez cele określone w programach operacyjnych, jak i monitorowanie wskaźników finansowych będących funkcją zarządzania finansowego programami i projektami.

Monitoring jest procesem zbierania, przetwarzania i analizy danych na temat zakresu realizacji celów programu. Dla monitoringu stopnia realizacji strategii ważne jest stworzenie systemu wskaźników, dzięki któremu możliwe byłoby zmierzenie zakresu realizacji strategicznych priorytetów rozwoju gminy. Ze względu na fakt, iż osiągnięcie celów strategicznych ma nastąpić w wyniku wdrożenia poszczególnych zadań inwestycyjnych, każde z nich zawiera indywidualnie zidentyfikowane rezultaty i mierniki efektów realizacji Programu. To właśnie te wskaźniki będą podstawą do ilościowego i jakościowego monitoringu realizacji Planu

Jednym z podstawowych elementów systemu monitorowania i ewaluacji Planu Rozwoju Lokalnego jest system instytucjonalny, w jakim będzie on funkcjonował. W tym celu przed planowaniem procedur i mechanizmów dotyczących monitorowania i oceny Planu Rozwoju Lokalnego należy nazwać i określić rolę w systemie monitoringu i oceny następujących instytucji uczestniczących w zarządzaniu realizacją PRL:

• Wójt Gminy,

• Rada Gminy,

• Sekretarz Gminy,

Monitoring Planu Rozwoju Lokalnego odbywać się będzie na poziomie oceny realizacji poszczególnych zadań.

Każde zadanie będzie posiadać kartę oceny realizacji. Karta oceny konstruowana jest na początku opracowywania projektu. Karta oceny realizacji powinna zawierać planowane efekty realizacji w postaci wskaźników ilościowych takich jak: (czas realizacji, liczba osób korzystających, planowane efekty inwestycyjne, itp.). Jednocześnie, osoba odpowiedzialna za realizację projektu przedstawia terminy zbierania informacji niezbędnych do wypełnienia karty oceny realizacji.

Bieżąca ocena powinna pozwolić na natychmiastowe dostosowywanie projektów lub ich elementów do zmieniających się warunków zewnętrznych (zmiana partnerów, inne źródła finansowania, zmiana priorytetów).

Odpowiedzialność za prowadzenie procedury monitoringu spoczywa na osobach realizujących poszczególne zadania, do których obowiązku będzie należało prowadzenie kart ocen realizacji projektu.

Karty oceny składane będą do Sekretarza Gminy, koordynującego monitoring i ewaluację Planu Rozwoju. Wnioski wynikające z analizy realizacji zadań będą prezentowane w raporcie rocznym.

Roczne raporty z postępów w realizacji zapisów Planu będą zawierać informacje o stanie zaawansowania poszczególnych zadań oraz prezentować poziom osiągniętych wskaźników, a w szczególności:

• Postęp we wdrażaniu poszczególnych zadań w nawiązaniu do ich szczegółowych celów wraz z kwantyfikacją osiągniętych wskaźników rezultatów i oddziaływania.

• Finansowe wdrażanie pomocy, streszczające dla każdego działania całkowite wydatki faktycznie poniesione przez gminę wraz z wykazem całkowitych płatności otrzymanych od Instytucji Płatniczej i wskaźnikami finansowymi;

• Wszelkie zmiany warunków ogólnych istotnych z punktu widzenia wdrażania planu rozwoju lokalnego, zwłaszcza zmiany głównych trendów społeczno-gospodarczych w gminie,

• Działania podjęte przez Urząd Gminy w zakresie zagwarantowania jakości i efektywności wdrażania planu rozwoju lokalnego, w tym w szczególności w zakresie monitoringu, kontroli finansowej, oceny, znaczących problemów napotkanych w trakcie zarządzania programem,

• Działania podjęte w zakresie zagwarantowania zgodności z politykami wspólnotowymi oraz zapewnienia koordynacji pomocy strukturalnej wspólnoty europejskiej.

Oprócz wykorzystywania wskaźników ilościowych osiąganych efektów należy zwracać pilną uwagę na społeczny odbiór realizacji Planu i prowadzić szerokie konsultacje społeczne, celem określenia stopnia zadowolenia mieszkańców oraz celowości podejmowanych działań, co wzbogaci system monitoringu Planu o ocenę jakościową oraz zapewni szerszą partycypację społeczną w procesach podejmowania decyzji oraz ich oceny.

2. Sposoby oceny (ewaluacji) planu rozwoju lokalnego,

Nieodłącznym, elementem monitorowania postępów realizacji Planu, jest ewaluacja skuteczności podejmowanych działań, zarówno na podstawie określonych wskaźników rzeczowych, efektywności wykorzystania środków finansowych oraz skuteczności pozyskiwania środków do montażu finansowego, jak również oceny sprawności systemu realizacji Planu.

Przez ocenę (ewaluację) polityki, programu lub projektu należy rozumieć określenie wartości polityki, programu lub projektu w odniesieniu do wcześniej zdefiniowanych kryteriów i w oparciu o odpowiednie informacje. Jest to ocena realizacji programów pod względem porównania faktycznych rezultatów z planowanymi, szerszego wpływu społeczno-ekonomicznego (impact assessment) oraz porównania poniesionych nakładów z rezultatami (analiza efektywności).

Każdy z projektów wdrażanych w ramach niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego będzie przedmiotem oceny (ewaluacji) ex-ante oraz ex-post.

Ocena (ewaluacja) ex-ante będzie polegała na przygotowaniu analizy kosztów i korzyści (cost-benefit analysis) każdego projektu. Jej przedmiotem będzie ocena rentowności projektu, wymagań w zakresie finansowania zewnętrznego, przychodów z opłat od użytkowników oraz przepływów finansowe z nim związanych. Analizie poddane również zostaną generowane przez projekt efekty społeczno – ekonomiczne dla skonfrontowania ich z nakładami inwestycyjnymi. W tym zakresie dla każdego projektu zidentyfikowane zostaną wskaźniki rentowności inwestycji NPV, IRR i CBR w ujęciu finansowym i ekonomicznym (ENPV, ERR).

Głównym celem oceny (ewaluacji) ex-post projektów, będzie ocena ich efektywności i skuteczności, a także sposobu wykorzystania dostępnych środków. Dotyczyć będzie także oceny czynników mających wpływ na sukces lub niepowodzenie danego projektu.

Ocena ex-ante i ex-post będzie przeprowadzona na zlecenie urzędu Gminy przez niezależnych ekspertów, obejmując wykorzystanie środków, skuteczność i wydajność pomocy oraz jej oddziaływanie. Ocena ex-post kończy się nie później niż dwa lata po zakończeniu okresu programowania.

Główne kryteria ewaluacyjne, które będą stosowane podczas ewaluacji Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Sidra to:

• skuteczność (effectiveness) – pozwalająca określić, czy osiągnięto zakładane cele,

• efektywność (efficiency) – polegająca na porównaniu zaangażowanych zasobów z osiągnięciami na poziomie produktów, rezultatów lub oddziaływania programu,

• trafność (relevance) – pozwalająca ocenić zgodność celów programu z potrzebami gospodarki lokalnej,

• użyteczność (utility) – polegająca na porównaniu potrzeb lokalnych z osiągnięciami danego programu,

• trwałość (sustainability) – polegająca na określeniu trwałości efektów programu po zakończeniu jego finansowania.

Osobą odpowiedzialną za ewaluację w Urzędzie Gminy jest Sekretarz Gminy, który będzie ściśle w tym zakresie współpracował z Radą Gminy i jej komisjami. Wyniki oceny będą udostępniane mieszkańcom na żądanie

3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi

Zarządzanie rozwojem lokalnym w kontekście partnerstwa sprowadza się do tworzenia właściwych warunków dla aktywności społeczności lokalnej i odnosi się ono do określenia koniecznych zmian i opracowywania efektywnych metod ich wprowadzania. Wymaga to włączenia wielu organizacji i osób w uspołeczniony proces określania priorytetów rozwojowych i ich osiągania przy wsparciu ze strony organizacji oraz zaangażowanych grup, na co składają się:

• Wysłuchiwanie i angażowanie lokalnej społeczności.

• Tworzenie wizji i kierunku.

• Efektywne działanie oparte na partnerstwie.

• Doprowadzanie działań do skutku.

• Opowiadanie się w obronie społeczności.

• Upodmiotowienie lokalnych społeczności.

• Odpowiedzialność przed społecznościami.

• Efektywne wykorzystanie zasobów społeczności.

Elementami kluczowymi tak pojętego partnerstwa są koncentracja na potrzebach społeczności jako całości, zintegrowanie procesów planowania rozwoju w lokalnym systemie instytucjonalnym oraz pełne zaangażowanie, konsultacje i uczestnictwo społeczności oraz organizacji partnerskich w określeniu celów, przygotowaniu planu rozwoju lokalnego i jego realizacji.

Proces przygotowania i realizacji Planu Rozwoju Lokalnego oparto na następujących zasadach:

Dobrobyt mieszkańców jako najważniejsze dobro.

Koncentracja na wynikach, która wymaga określenia harmonogramu zadań, systemu oceny wyników działań, monitoringu i sprawozdawczości zwrotnej.

Integracja środowisk lokalnych wokół sposobów rozwiązywania problemów.

Zapewnienie uczestnictwa i informacji zwrotnej od mieszkańców.

Dostępność, włączenie, otwartość na potrzeby i problemy jednostek.

Partnerstwo priorytetów ronić szans.

Nastawienie na działanie.

Odpowiedzialność i rewizja.

Własność misji i celów rozwojowych Gminy.

W skład przedstawicielstwa społeczności lokalnej wchodzą przedsiębiorcy, rolnicy, organizacje pozarządowe, samorząd wiejski oraz instytucje publiczne. Reprezentacja partnerów społecznych jest powołana, informowana i konsultowana w sprawach dotyczących realizacji Planu. Inicjatywy wszystkich projektów i przedsięwzięć pochodzą bezpośrednio od mieszkańców gminy lub też zostały zidentyfikowane podczas konsultacji społecznych przeprowadzanych w formie zebrań wiejskich oraz dyskusji wszyscy sołtysami wszyscy radnymi podczas odbywanych sesji rady gminy.

Partnerzy społeczni i gospodarczy uczestniczą także w procesie wdrażania projektów wynikających z Planu Rozwoju Lokalnego. Wszędzie tam gdzie ich współudział podnosi wartość dodaną projektu są oni włączani w proces konceptualizacji projektu oraz jego realizacji.

Ponadto wszyscy partnerzy społeczni i gospodarczy są na bieżąco informowani o pomocy udzielanej z funduszy strukturalnych.

4. Public Relations planu rozwoju lokalnego

Działania promocyjne i informacyjne mają na celu przede wszystkim informowanie potencjalnych i aktualnych beneficjentów o możliwościach korzystania ze wsparcia na realizację projektów w ramach Planu Rozwoju Lokalnego, jak również informowania opinii publicznej o zasięgu i rozmiarze wsparcia wspólnotowego dla poszczególnych projektów oraz o rezultatach tych działań.

Odpowiedzialność za rozpowszechnianie informacji o realizowanych projektach oraz rezultatach spoczywa na Sekretarzu Gminy. Głównym jego zadaniem jest rozpowszechnienie informacji o Planie Rozwoju Lokalnego na szczeblu gminnym oraz ponadgminnym. Osoby i instytucje odpowiedzialne za realizację poszczególnych projektów będą również odpowiedzialne za rozpowszechnianie informacji i promocję. Jednostki te będą wykonywały następujące zadania:

• dostarczanie i rozpowszechnianie informacji dotyczących funduszy wspierających projekty realizowane w gminie w ramach Planu Rozwoju Lokalnego;

• dostarczanie i rozpowszechnianie informacji o projektach realizowanych na terenie Gminy w ramach Planu Rozwoju Lokalnego;

• inicjowanie i realizacja dodatkowych działań promocyjnych (akcje informacyjne, itp.).

Głównymi kanałami informacyjnymi są:

• billboardy i tablice informacyjne umieszczane w miejscu realizacji projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych,

• strona internetowa,

• ogłoszenia na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy,

• informacje prasowe (press release),

• informacje przekazywane na sesjach Rady Gminy,

• konsultacje w postaci zebrań wiejskich.

Działania informacyjne i promocyjne podlegają regularnej ewaluacji oraz ocenie dokonywanej przez Radę Gminy.